روش های درمانی ژنیکوماستی (بزرگی سینه مردان)

ژنیکوماستى تورم بافت پستان در پسران یا مردان است که ناشی از عدم تعادل هورمون های استروژن و تستوسترون است. ژنیکوماستى می تواند بر روی یک یا هر دو سینه، رخ دهد. در این مقاله به بررسی بزرگی سینه در مردان میپرادزیم.

نوزادان، پسران در سن بلوغ و مردان مسن ممکن است به علت تغییرات نرمال سطح هورمون و یا علل دیگر، دچار ژنیکوماستى شوند. به طور کلی، ژنیکوماستى یک مشکل جدی نیست، اما مقابله با آن می تواند سخت باشد.

مردان و پسران مبتلا به ژنیکوماستى، گاهی ممکن است در سینه ى خود احساس درد کنند و همچنین این بزرگی براى آن ها خجالت آور باشد. ژنیکوماستى می تواند خود به خود از بین برود، در صورتیکه از بین نرود، ممکن است استفاده از دارو یا جراحی کمک کننده باشند.

علائم ژنیکوماستی

• بافت غدد پستان متورم میشوند.
• پستان نسبت به لمس، حساس می شود.
• نوک پستان در یک یا هر دو سینه ترشحاتی خواهند داشت.

علل ژنیکوماستی

ژنیکوماستى با کاهش مقدار هورمون تستوسترون در مقایسه با استروژن، تحریک می شود. علت این کاهش می تواند شرایطی که اثرات را محدود کرده یا تستوسترون را کاهش می دهد یا وضعیتی که میزان استروژن را افزایش می دهد، باشد. عوامل متعددى ممکن است تعادل هورمون ها را از بین ببرند، از جمله:

تغییرات طبیعى هورمون

هورمون های تستوسترون و استروژن، کنترل رشد و نگهداری ویژگی های جنسی در هر دو جنس را کنترل می کنند. تستوسترون صفات مردانه مانند توده ى عضلانی و موهای بدن را کنترل می کند. استروژن صفات زنانه  از جمله رشد سینه ها را کنترل می کند.

اکثر مردم از استروژن به عنوان یک هورمون انحصاری زنانه یاد می کنند، اما این هورمون در مردان نیز به مقادیر کم تولید مى شود. بنابربن اگر سطح استروژن مردانه بیش از حد بالا باشد و یا تعادل سطح تستوسترون به هم بخورد، می تواند باعث ایجاد ژنیکوماستى شود.

ژنیکوماستى در نوزادان

بیش از نیمی از نوزادان پسر به علت اثرات استروژن مادر خود با سینه های بزرگ متولد مى شوند. به طور کلی، بافت سینه ى متورم در طی دو تا سه هفته پس از تولد، از بین می رود.

ژنیکوماستی در دوران بلوغ

ژنیکوماستی ناشی از تغییر هورمون در دوران بلوغ، نسبتا شایع است. در اغلب موارد، بافت سینه ى متورم در طی شش ماه تا دو سال بدون درمان ناپدید می شود.

ژنیکوماستی در مردان

شیوع ژنیکوماستى در  50 تا 69 سالگی بیشتر است. در این گروه سنی از هر چهار نفر یک نفر به ژنیکوماستی مبتلا می شود.

داروهای ایجادکننده ژنیکوماستی

✅ داروهای آنتی آندروژن، که برای درمان بزرگی پروستات، سرطان پروستات و برخی بیمارى هاى دیگر استفاده می شوند. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: فلوتامید، فیناستراید (پروسکار، پروپکیا) و اسپیرونولاکتون (آلدکتون).

✅ ژنیکوماستى می تواند در مردان اچ آى وى مثبت که در حال دریافت یک درمان به نام درمان ضد رتروویروس هستند، ایجاد شود. داروى اِفاویرنز ( سوستیوا ) به طور معمول بیشتر از سایر دارو هاى ایدز، باعث ژنیکوماستى مى شود.

✅ داروهای استروئید هاى آنابولیک آندروژن

✅ داروهای ضد اضطراب مانند دیازپام (والیوم)

✅ داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای

✅ آنتی بیوتیک ها

✅ داروهای زخم مانند سایمتیدین

✅ داروهای سرطان (شیمی درمانی)

✅ داروهای قلب مانند دیگوکسین (لانوکسین)

✅ داروهای حرکتی معده مانند متوکلوپرامید ( رگلان )

✅ مواد مخدر و الکل

مواد ایجادکننده ژنیکوماستی

•  الکل
•  آمفتامین
•  ماری جوانا
•  هروئین
• متادون

بیمارى هاى ایجادکننده ژنیکوماستی

بیمارى هاى بسیارى می توانند موجب بروز اختلال طبیعی در هورمون ها شوند.از جمله:

هیپوگنادیسم

هر شرایطی که تولید طبیعى تستوسترون را مختل کند، مانند سندرم کلین فلتر یا نارسایی هیپوفیز، می تواند با ژنیکوماستى مرتبط باشد.

افزایش سن

تغییرات هورمونی که با پیر شدن رخ می دهند، می توانند موجب بروز ژنیکوماستى به خصوص در مردان دارای اضافه وزن شوند.

تومورها

  برخی از تومورها، مانند آن هایى که تیروئید، فوق کلیه یا هیپوفیز را درگیر مى کنند، می توانند هورمون هایی را تولید کنند که تعادل هورمون هاى زنانه و مردانه را به هم بزند.

هیپرتیروئیدیسم

  در این حالت، غده ى تیروئید بیش از حد هورمون تیروکسین را تولید می کند.

نارسایی کلیه

حدود نیمی از افرادی که به طور منظم تحت درمان با همودیالیز قرار می گیرند، به علت تغییرات هورمونی دچار ژنیکوماستى می شوند.

نارسایی کبدی و سیروز

نوسانات هورمونی مربوط به مشکلات کبدی و همچنین داروهایی که برای سیروز تجویز می شوند،  با ژنیکوماستى در ارتباط هستند.

سوء تغذیه و گرسنگی

هنگامی که بدن شما از تغذیه مناسب محروم شود، سطح تستوسترون کاهش می یابد، اما سطح استروژن ثابت باقی می ماند و باعث عدم تعادل هورمونی می شود. ژنیکوماستى با بهبود تغذیه نیز ممکن است باقى بماند.

محصولات گیاهی

روغن های گیاهی مانند درخت چای یا اسطوخدوس، که در شامپو ها، صابون ها یا لوسیون ها استفاده می شوند، با ژنیکوماستی ارتباط دارند. این احتمالا به خاطر فعالیت استروژنی ضعیف آن ها است.

عوامل خطر ابتلا به ژنیکوماستی

• بلوغ
• سن بالا
• استفاده از استروئیدهای آنابولیک یا آندروژن ها برای افزایش عملکرد ورزشی
• بیمارى هاى زمینه اى، از جمله بیماری های کبدی و کلیوى، بیماری تیروئید، تومورهای فعال هورمونی، و سندرم کلین فلتر

عوارض جانبی ژنیکوماستی

ژنیکوماستی دارای عوارض فیزیکی کمى است، اما می تواند باعث مشکلات روانی یا عاطفی ناشی از ظاهر شود.

پیشگیری از ژنیکوماستی

عوامل متعددی وجود دارند که با کنترل آن ها مى توانید خطر ابتلا به ژنیکوماستی را کاهش دهید:

• از داروها و مخدرهای غیر قانونی مانند استروئید ها و آندروژن ها، آمفتامین، هروئین و ماری جوانا استفاده نکنید.
• از الکل اجتناب کنید.
• داروهای خود را بررسى کنید. اگر از داروهایی استفاده می کنید که باعث ژنیکوماستی مى شوند، با کمک پزشک خود گزینه های دیگرى را انتخاب کنید.

تشخیص ژنیکوماستی

پزشک از شما سوالاتی درمورد سابقه ى پزشکی و دارویى شما و سابقه ى بیمارى هاى خاص  در خانواده شما خواهد پرسید. همچنین یک معاینه ى فیزیکی انجام می دهد که ممکن است شامل ارزیابی دقیق بافت پستان، شکم و اندام های تناسلی شما باشد.

آزمایش های اولیه برای تعیین علت ژنیکوماستی میتواند شامل موارد زیر باشد:

✅ آزمایش خون

✅ ماموگرافی

بسته به نتایج آزمایش هاى اولیه ممکن است نیاز به آزمایش هاى بیشتری داشته باشید، از جمله:

• اسکت توموگرافی کامپیوتری (سى تى اسکن )
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آى)
• سونوگرافی از بیضه ها
• نمونه بردارى از بافت

پزشک شما می خواهد مطمئن شود که تورم پستان شما در واقع ژنیکوماستی است و مربوط به شرایط دیگرى نیست.

سایر شرایطی که می توانند باعث علائم مشابه شوند، عبارتند از:

بافت چربی سینه

برخی از مردان و پسران دارای چربی در سینه هستند که شبیه ژنیکوماستی مى باشد. این شرایط ژنیکوماستی کاذب نامیده مى شود.

سرطان پستان

این سرطان در مردان شابع نیست، اما می تواند رخ دهد.

 آبسه پستان (ماستیت)

ماستیت عفونت بافت پستان است.

درمان ژنیکوماستی

در اغلب موارد ژنیکوماستی در طول زمان بدون درمان بهبود مى یابد. با این حال، اگر ژنیکوماستی ناشی از یک بیمارى زمینه ای، مانند هیپوگنادیسم، سوء تغذیه و یا سیروز ایجاد شود، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.

اگر داروهایی مصرف می کنید که می توانند باعث بروز ژنیکوماستی شوند، ممکن است پزشک مصرف  آن ها را متوقف کند یا داروهای دیگرى را جایگزین آن ها کند.

در نوجوانانی که هیچ علتى براى ژنیکوماستی آن ها  وجود ندارد، پزشک ممکن است هر سه تا شش ماه ارزیابی های دوره ای را انجام دهد تا ببیند آیا وضعیت بهبود می یابد یا خیر.

اغلب ژنیکوماستی ها بدون درمان کمتر از دو سال ناپدید مى شوند. با این وجود، اگر ژنیکوماستی خود به خود بهبود نیابد یا باعث درد، حساسیت و ناراحتى شود ممکن است درمان ضروری باشد.

داروها 

داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان پستان و سایر بیمارى ها، مانند تاموکسیفن (یولتاموکس)، رالوکسیفن (اویستا) و مهارکننده های آروماتاز ​​(آریمیدکس) ممکن است برای برخی مردان مبتلا به ژنیکوماستی مفید باشد. اگر چه این داروها توسط اداره غذا و داروی تایید شده اند، اما به طور خاص برای این کار از آن ها استفاده نشده است.

جراحی برای برداشت بافت اضافى سینه

اگر با وجود درمان اولیه یا ارزیابى دوره اى، همچنان سینه هاى ژنیکوماستی دارید، ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند. دو گزینه جراحی براى ژنیکوماستی عبارتند از:

در این روش جراح چربی سینه را خارج می کند نه بافت غده ی پستان

در این روش، جراح بافت غدد پستان را خارج می کند. جراحی اغلب به صورت اندوسکوپی انجام می شود، به این معنی که فقط برش های کوچکى ایجاد می شود. این نوع جراحی کمتر تهاجمی است و زمان کمتری براى بهبود نیاز دارد.

دکتر اعظم عرفانی فر متخصص داخلی ، فوق تخصص غدد و دیابت در تهران

برای پرسش از دکتر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.