علل بروز دیابت چیست؟

افراد مبتلا به بیماری دیابت در خونشان مقدار زیادی گلوکز دارند که مقدار زیاد این ماده میتواند مشکلات جدی برای سلامتی فرد ایجاد کند. در این مقاله به بررسی علائم و علل دیابت می پردازیم.

منظور از دیابت شیرین گروهی از بیماری ها هستند که بدن از قند خون یا همان گلوکز استفاده می کند. وجود گلوکز برای سلامتی لازم است. چون یک منبع مهم انرژی برای سلول هایی است که عضلات و بافت های بدن را تشکیل میدهند. همچنین منبع اصلی سوخت مغز به شمار میرود.

انواع دیابت های مزمن

انواع دیابت های مزمن شامل دو گروه دیابت نوع 1و2 هستند. به دیابتی که قابلیت برگشت پذیری دارد، پیش دیابتی میگویند. پیش دیابتی به این معنا است که میزان قند خون شما بالاتر از حد نرمال است، اما نه آنقدر بالا، که در گروه بیمارهای دیابتی قرار بگیرید. همانند دیابت بارداری که در طول بارداری قند خون بالا میرود و بعد از تولد نوزاد برطرف میشود.

علائم دیابت

علائم دیابت بستگی به میزان قند خون فرد دارد. برخی از افراد به خصوص افرادی که در مرحله ی پیش دیابت هستند و یا مبتلا به دیابت نوع 2 هستند، ممکن است هیچ یک از علائم اولیه دیابت را مشاهده نکنند. نشانه ها در دیابت نوع 1 سریع تر و شدیدتر ظاهر میشوند.

برخی از علائم دیابت نوع 1و2

• تشنگی شدید
• تکرر ادرار
• گرسنگی بیش از حد
• کاهش وزن نامعلوم
• ظاهر شدن کتون در ادرار ( کتون ترکیبی اسیدی است که بدلیل نبودن انسولین کافی و در اثر شکسته شدن سلول های عضلانی و چربی ایجاد میشود.)
• خستگی
• تحریک پذیری
• تاری دید
• روند کند بهبودی زخم ها
• عفونت های مکرر همچون عفونت لثه، پوست و واژن

گرچه دیابت نوع 1 در سنین مختلف دیده میشود، اما به طور معمول کودکان و نوجوانان را بیشتر درگیر میکند. دیابت نوع 2 نسبت به نوع 1 شایع تر است و در سنین مختلف دیده میشود، اما به طور شایع افراد بالای 40 سال را درگیر میکند.

زمان مراجعه به پزشک

زمانی که به شک افتادید شما و یا فرزندتان به دیابت مبتلا شده اید، اگر متوجه علائم دیابت شدید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید. هرچه دیابت زودتر تشخیص داده شود، درمان را میتوان زودتر آغاز کرد. اگر دیابت شما در گذشته تشخیص داده شده است، درمان خود را به طور دقیق پیگیری کنید تا سطح قند خون شما تثبیت شود. برای درک بهتر دیابت در ابتدا باید چگونگی پردازش نرمال گلوکز در بدن را بدانید.

انسولین چگونه عمل می کند؟

انسولین هورمونی است که از غده ای در پشت و زیر معده به نام پانکراس ترشح میشود. پانکراس انسولین را به داخل جریان خون  ترشح میکند. انسولینی که وارد جریان خون شده است باعث ورود گلوکز به درون سلول میشود. انسولین مقدار قند موجود در خون را کاهش میدهد و در نهایت با کاهش میزان قند خون میزان ترشح انسولین از پانکراس نیز کاهش می یابد.

نقش گلوکز در بدن

گلوکز قندی است که منبع اصلی انرژی برای سلول هایی که عضلات و بافت ها ی بدن را میسازد، تامین میکند.

گلوکز از دو منبع اصلی غذا و کبد تامین میشود. گلوکزی که وارد جریان خون شده است، به وسیله انسولین وارد سلول میشود. کبد گلوکز را ساخته و ذخیره میکند. زمانی که سطح گلوکز خون کاهش پیدا میکند، مانند هنگامی که غذایی به بدن نمیرسد، کبد گلیکوژن (فرم ذخیره ای گلوکز) را میشکند تا سطح گلوکز خون را در حد نرمال نگه دارد.

علل دیابت

هر یک از انواع دیابت میتوانند علل مختلفی داشته باشند.

علل دیابت بارداری

 در طول بارداری، جفت هورمون هایی را برای پایداری بارداری تولید میکند. این هورمون ها باعث مقاومت سلول ها به انسولین میشوند. مقدار انسولینی که پانکراس تولید میکند، برای غلبه بر این مقاومت کافی است اما پانکراس برای همیشه قادر به غلبه به این مقاومت نخواهد بود و مقداری گلوکز وارد سلول شده و مقدار بیشتری از آن در خون باقی میماند و نتیجه این مکانیسم، دیابت بارداری خواهد بود.  

علل دیابت نوع 1

علت دقیق ابتلا به دیابت نوع 1 به درستی مشخص نیست. سیستم ایمنی بدن که به طور معمول با باکتری ها و ویروس های مضر مبارزه میکند به سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله کرده و آنها را از بین میبرد.

به این ترتیب تولید انسولین کاهش یافته و یا به طور کامل مختل میشود. به همین دلیل قندی که سوخت اصلی سلول ها است، به جای اینکه وارد سلول ها شود، میزانش در خون بالا میرود.

به نظر میرسد زمینه ژنتیکی و فاکتورهای محیطی از جمله عوامل موثر در بروز دیابت نوع 1 میباشند. اگرچه بسیاری از این عوامل هنوز برای ما ناشناخته هستند.

علل دیابت نوع 2

 پیش دیابتی میتواند منجر به دیابت نوع 2 شود. در دیابت نوع 2 سلول ها نسبت به انسولین مقاوم شده و پانکراس قادر به تولید انسولین کافی برای غلبه بر این مقاومت نیست. به همین دلیل گلوکز بجای اینکه وارد سلول شود، یعنی جایی که به انرژی آن نیاز است، مقدارش در جریان خون بالا میرود.

علت دقیق مقاومت سلول ها به انسولین مشخص نیست. اگرچه اعتقاد بر این است که عوامل محیطی و ژنتیکی نقش مهمی در پیشرفت دیابت نوع 2 دارند، اضافه وزن با پیشرفت دیابت نوع 2 به شدت در ارتباط است. اما همه افرادی که مبتلا به دیابت نوع 2 هستند، اضافه وزن ندارند.