هیپرگلیسمى یا قند خون بالا ،یک سطح بالا ى غیر طبیعی گلوکز خون است.قند خون بالا نشانه ى مشخصی از دیابت (دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2) و پیش دیابت است.
دیابت شایع ترین علت قند خون بالا است.انسولین درمان انتخابى برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و افزایش خطرناک سطوح گلوکز است.افراد مبتلا به دیابت نوع 2 ممکن است با ترکیبی از داروهای خوراکی و تزریقی مختلف درمان شوند.
قند خون بالا ناشی از شرایط پزشکی غیر از دیابت به طور کلی با درمان وضعیت اساسی مسئول افزایش گلوکز خون درمان مى شود.
قند خون بالا یا هیپرگلیسمی چیست؟
قند خون بالا عبارت است از توصیف سطح بالا ى غیر طبیعى گلوکز خون ناشتا است . قند خون با نمونه ای که از خون ورید یا انگشت کوچک گرفته شده است اندازه گیری می شود.
هایپرگلیسمی نشانه ى مشخصی از دیابت (دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2) و پیش دیابت است. محدوده ى طبیعی اندازه گیرى قند خون ممکن است بین آزمایشگاه های مختلف کمى متفاوت باشد. اما به طور کلی، میزان گلوکز ناشتا اگر بین 70-100 میلی گرم در دسی لیتر باشد طبیعى است. سطح گلوکز ممکن است پس از غذا کمی بالاتر از این محدوده افزایش یابد. اندازه گیری قند خون به صورت تصادفی معمولا کمتر از 125 میلی گرم در دسی لیتر است.
چه چیزی باعث قند خون بالا می شود؟
تعدادی از بیماری ها می توانند باعث بروز قند خون بالا شوند، اما شایع ترین بیماری دیابت نوع 1 است. دیابت بیش از 8٪ از کل جمعیت ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می دهد. در دیابت، سطح قند خون افزایش می یابد، زیرا مقدار کافی انسولین در بدن وجود ندارد یا بدن نمی تواند از انسولین استفاده کند. به طور معمول، پانکراس پس از هر وعده غذایی انسولین را آزاد می کند به طوری که سلول های بدن می توانند از گلوکز به عنوان سوخت استفاده کنند. این میزان گلوکز خون را در محدوده ى طبیعی نگه می دارد.
می توانید مقاله درمان دیابت نوع یک را بخوانید.
دیابت نوع 1 مسئول حدود 5٪ از همه ى موارد دیابت است و از آسیب به سلول های ترشح کننده ى انسولین پانکراس ناشی می شود. دیابت نوع 2 بسیار شایع است و به عدم توانایی بدن برای استفاده ى مؤثر از انسولین مربوط می شود. علاوه بر نوع 1 و نوع 2 دیابت حاملگی نوعی از دیابت است که در زنان باردار ایجاد می شود. مطالعات نشان می دهد که بین 2 تا 10 درصد از زنان باردار دیابت بارداری را تجربه می کنند.گاهی اوقات، قند خون بالا نتیجه ى دیابت نیست. سایر بیماری هایى که می توانند باعث ایجاد قند خون بالا شوند عبارتند از:
#پانکراتیت (التهاب پانکراس)
#سرطان پانکراس
#هیپرتیروئیدی (غده تیروئید بیش از حد فعال)
#سندرم کوشینگ (افزایش سطح کورتیزول خون)
#تومورهای غیر معمول هورمون ترشح مى کنند، از جمله گلوکاگونوم ، فئوکروموسیتوم و یا تومور ترشح کننده ى هورمون رشد
#تنش شدید در بدن، مانند حمله ى قلبی، سکته ىمغزی، ضربه یا بیماری های شدید، به طور موقت می توانند منجر به افزایش قند خون شوند.
#مصرف اغلب داروها، از جمله پردنیزون، استروژن ها، مسدود کننده های بتا، گلوکاگون، ضد بارداری فنوتیازین ها دهان، و دیگر می توانند سطح قند خون را افزایش دهند
علائم و نشانه های قند خون بالا چیست؟
علاوه بر افزایش سطح گلوکز خون، افراد مبتلا به قند خون بالا اغلب گلوکز را در ادرار خود تشخیص می دهند (گلیکوزوری) . معمولا ادرار بدون گلوکز است زیرا همه ى آن ها توسط کلیه دوباره جذب می شوند.
-علائم اصلی قند خون بالا
#تشنگی
#نیاز مکرر به ادرار
-علائم دیگر
#سردرد
#خستگی
#گرسنگی
#دید مبهم
#مشکل با تفکر یا تمرکز
کتواسیدوز دیابتی (DKA)
قند خون به شدت بالا می تواند منجر به یک اورژانس پزشکی ( کماى دیابت ) شود . این می تواند در هر دو افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 رخ دهد. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 ممکن است کتواسیدوز دیابتی (DKA) مبتلا شوند، و کسانی که دیابت نوع 2 دارند می توانند به سندرم غیر کتونى هیپراسمولار هیپرگلیسمى (HHNS) مبتلا شوند. این حالت ها به اصطلاح بحران قند خون بالا نامیده مى شوند که شرایط جدی است و اگر بلافاصله درمان نشوند تهدید کننده ى حیات می باشند. بحران قند خون بالا علت حدود 2400 مرگ در هر سال در آمریکا است .
در طول زمان، قند خون بالا می تواند سبب آسیب به اندام ها و بافت هاى بدن شود. قند خون بالاى طولانی مدت می تواند پاسخ ایمنی را مختل کند و منجر به ترمیم ضعیف زخم شود . همچنین می تواند آسیب های عصبی، مشکلات بینایی و آسیب به رگ های خونی و کلیه را ایجاد کند .
قند خون بالا چگونه تشخیص داده می شود؟
انواع مختلفی از آزمایشات خون وجود دارد که می توانند قند خون بالا را تشخیص دهند.
آزمایش قند خون تصادفی
این آزمون سطح قند خون را در یک نقطه معین در زمان نشان می دهد.
مقادیر طبیعی
-به طور کلی قند خون ناشتا باید بین 70 تا 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
-قند خون غیرناشتا نیز باید بین 70 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
-اگر قند خون اندازه گیرى شده ى ناشتا بیش از 100 میلی گرم در دسی لیتر بود پیش آگهى براى دیابت یا به اصطلاح پیش دیابت است.
-اما اگر بالاى 126 میلی گرم در دسی لیتر بود قطعا دیابت است.
آزمون تحمل گلوکز خوراکی
این یک آزمایش است که پس از مصرف دوز قند انجام می شود. این آزمایش اغلب برای تشخیص دیابت حاملگی استفاده می شود.
آزمایش Glycohemoglobin A1c
اندازه گیری گلوکز است که به گلبول های قرمز خون منتهی می شود و نشان می دهد که میزان قند خون در طی 2 تا 3 ماه گذشته چه میزان تغییر کرده است.
اطلاعات کامل درباره آزمایش های قند خون دراین مقاله.
قند خون بالا چگونه درمان می شود؟
قند خون بالا ملایم یا موقت ممکن است بسته به علت، نیازی به درمان پزشکی نداشته باشد. افراد مبتلا به قند خون کمى بالا و یا پیش دیابت ، اغلب می توانند میزان گلوکز خود را با ترکیب رژیم غذایی و تغییرات در شیوه ى زندگی کاهش دهند. برای اطمینان از این که تغییرات رژیم غذایی و شیوه ى زندگی مناسب را انتخاب کرده اید، باید با متخصص مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید .
انسولین درمان انتخابى برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و برای افزایش خطرناک سطح گلوکز است. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 ممکن است با ترکیبی از داروهای خوراکی و تزریقی مختلف درمان شوند. برخی افراد مبتلا به دیابت نوع 2 همچنین انسولین را دریافت می کنند.
اگر علت شرایط پزشکی غیر از دیابت باشد باید عامل ایجاد کننده را درمان کرد . در بعضی موارد، ممکن است انسولین برای تثبیت میزان گلوکز در طول این درمان مورد نیاز باشد.
عوارض قند خون بالا چیست؟
عوارض طولانی مدت هیپرگلیسمی طولانی مدت می تواند شدید باشد. این در افراد مبتلا به دیابت رخ می دهد و زمانی که شرایط ضعیف کنترل می شوند، بدتر می شوند. عوارض طولانی مدت دیابت در طول زمان به آرامی افزایش مى یابند.
برخی از عوارض قند خون بالا :
- بیماری هاى قلبی و عروقى، که می تواند خطر سکته ى قلبی و بیماری شریانى محیطى را افزایش دهد،
- عملکرد ضعیف کلیه در نهایت منجر به نارسایی کلیه می شود.
- آسیب های عصبی، که می تواند منجر به سوزش ،درد و تغییر در احساس شود
- بیماری های چشم، از جمله آسیب به گلوکوم و شبکیه و آب مروارید
- بیماری لثه
دکتر اعظم عرفانی فر متخصص داخلی ، فوق تخصص غدد و دیابت در تهران
برای پرسش از دکتر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.